ปลูกกระชาย สร้างรายได้หลักแสน พืชทางเลือกสำหรับเกษตรกร – แนวทางเกษตรเกร็ดความรู้

กระชาย เป็นพืชพื้นบ้านที่นิยมปลูกกันในหมู่มาก มีทุกทั่วพื้นที่ในประเทศไทย เนื่องจากกระชายนั้นเป็นที่ต้องการของตลาดสูง มีการบริโภคเป็นจำนวนมาก การนำไปประกอบอาหารหลากหลายชนิดมักจะมีกระชายมาช่วยเพิ่มความอร่อยในมื้ออาหาร เช่น แกงป่า แกงเผ็ด ผัดเผ็ด ผัดฉ่าและอื่นๆ

นอกจากนั้นกระชายยังเป็นส่วนผสมของเครื่องแกงอีกด้วย เช่น แกงส้ม น้ำยาขนมจีน และเมนูอื่นๆอีกมากมาย กระชายยังได้รับความนิยมในการนำมาปั่นเป็นเครื่องดื่มสมุนไพรมีสรรพคุณช่วยให้ร่างกายรู้สึกสดชื่นอีกด้วย แหล่งปลูกกระชายแหล่งใหญ่ของบ้านเราก็คือ เขตอำเภอกำแพงแสน จ.นครปฐม ที่นี่จะมีแปลงกระชายกระจายอยู่ตลอดทาง เมื่อเทียบกับพืชอีกหลายชนิดแล้วกระชายนับว่ามีข้อได้เปรียบและให้ผลตอบแทนที่ดีเลยทีเดียว

ผู้ใหญ่วิฑูล รมกันนา ที่นอกจากจะทำหน้าที่รับใช้ประชาชนในเขต ม.2 ต.ทุ่งขวาง อ.กำแพงแสน จ.นครปฐม แล้วยังทำสวนกระชายมานานหลายปี ผู้ใหญ่กล่าวว่า เดิมทีนั้นพื้นที่เขตนี้จะปลูกข้าวและอ้อยกันเป็นหลัก แต่ช่วงหลังๆมา ผลผลิตของอ้อยมีราคาถูกลง ซึ่งกระชายให้ผลตอบแทนที่ดีกว่า เกษตรกรจึงหันมาปลูกกระชายกันมากขึ้น จนไม่ว่าจะมองไปทางไหนก็มีแต่สวนกระชายทีอยู่ทั่วทุกพื้นที่

เวลาในการเก็บเกี่ยวผลผลิตกระชายนานถึง 6-7 เดือน เกษตรกรส่วนใหญ่จึงนิยมหาพืชที่ใช้เวลาในการปลูกระยะสั้นมาปลูกเพื่อเป็นรายได้เสริมระหว่างปลูกกระชาย ก็จะมีผักจำพวก ผักชี ข้าวโพดและเผือก ที่สามารถมาเสริมรายได้ของชาวสวน โดยใช้ระยะเวลาแค่ 2 เดือนก็สามารถขายได้แล้วครับ

แม้ว่ากระชายนั้นจะสามารถขุดขายได้ตั้งแต่อายุ 6 เดือน แต่ถ้าช่วงนั้นกระชายราคากระชายไม่เป็นที่พอใจของชาวสวน และหากชาวสวนมีรายได้จากพืชที่ปลูกแซมลงไปบ้าง ชาวสวนก็จะยังไม่ขุดกระชายขาย แต่จะรอจนกว่าราคากระชายจะสูงขึ้นจนเป็นที่พอใจ ส่วนใครจะรอนานแค่ไหนก็ขึ้นอยู่ว่าต้องการเงินมาใช้จ่ายเร็วแค่ไหน

อย่างไรก็ตามหากกระชายที่ปล่อยไว้ในแปลงนานๆต้นจะเหี่ยวลงเรื่อยๆ หัวจะเล็กลงและน้ำหนักก็จะลดลงเรื่อยๆ แต่หากราคากระชายสูงขึ้นแม้น้ำหนักจะหายไปบ้างแต่ก็เรียกว่าคุ้มค่ากับเวลาที่รอคอย แต่หากทิ้งไว้เพื่อรอราคาขึ้นแต่เราคากลับไม่ขึ้นอย่างที่หวัง อาจจะทำให้ขาดรายได้หรือรายได้ลดลง ซึ่งส่วนใหญ่นั้นเมื่อครบอายุของกระชายก็จะทยอยขุดไปขายกันเลย

ผู้ใหญ่เล่าถึงการปลูกกระชายว่า การปลูกกระชายจะต้องยกร่องให้ร่องกว้างประมาณ 1.5-2 เมตร ความยาวก็ตามพื้นที่ กระชายจะใช้ระยะปลูกห่างระหว่างต้น 5 ซม. แถวหนึ่งจะมี 30 ต้น หลังจากปลูกจะเพิ่มความชื้นให้กับแปลงโดยจะคลุมแปลงด้วยฟาง แถมยังเป็นการป้องกันหญ้าขึ้นอีกด้วย

1 ไร่ จะใช้ฟางประมาณ 70 ก้อน และใช้พันธุ์สำหรับปลูกประมาณ 350 กก. เป็นพันธุ์รากกล้วย พันธุ์พวง กระชายนั้นจะดูแลง่าย การปลูกหนึ่งรอบจะให้ปุ๋ยแค่ 2 ครั้ง โดยใช้ปุ๋ยสูตร 15-15-15 ในอายุช่วง 2-3 เดือน ใช้ปุ๋ยไร่ละครึ่งกระสอบหรือ 25 กก.

ต่อมาช่วงอายุ 3-4 เดือนจะฉีดพ่นธาตุอาหารเสริมพวกกรดอะมิโนเพื่อช่วยในการเร่งราก บำรุงหัวให้โต การฉีดพ่นนั้นจะฉีดติดต่อกัน 3 ครั้ง เว้นห่างกัน 10 วัน จากนั้นให้ปุ๋ยสูตร 0-0-50 ไปพร้อมกัน จะมีสรรพคุณช่วยในการหาอาหารของพืชจะดีขึ้น ส่วนการให้น้ำนั้นก็จะแบ่งรดน้ำเป็นร่อง ร่องละ 20 นาที

ปลูกกระชายนั้นไม่ยากอย่างที่คิด แต่ก็ไม่ใช่ว่าจะไม่มีปัญหา ปัญหาที่พบส่วนใหญ่คือ โ ร คต้นล้มที่เกิดจากอาการรากเน่า ต้นเน่า

อาการรากเน่า ต้นเน่ าสามารถเกิดได้ในทุกช่วงอายุ ส่วนใหญ่จะพบง่ายในช่วงอายุ 2 เดือนขึ้นไป ในช่วงเดือน ส.ค.-พ.ย. หรือในฤดูฝน จึงจำเป็นจะต้องฉีดพ่นสารกำจัดเชื้อรา ซึ่งปัญหานี้ยังไม่สามารถกำจัดให้หมดสิ้นไปได้

จึงจะพบกระชายที่เป็นโรคอยู่ในแปลงเป็นหย่อมๆ ต้องอาศัยการฉีดพ่นสารกำจัด เ ชื้ อ ร า เพื่อประคับประครองไปจนครบอายุที่สามารถขุดได้ ปกติแลวกระช ายนั้นจะเริ่มปลูกในช่วงเดือน เม.ย. แล้วจะขุดในช่วงเดือนต.ค.-พ.ย. จะต้องหมั่นดูแลเรื่อยๆ ปัญหาอีกอย่างที่พบก็คือหญ้ารก ซึ่งแต่ละปีจะจ้างแรงงานถอนหญ้า 2 ครั้ง รวมแล้วใช้เงินประมาณ 20,000 บาท การลงทุนปลูกกระชายนั้นประมาณ 30,000 บาท/ไร่

ในช่วงปลูกและช่วงขุด กระชายเป็นพืชที่ต้องใช้แรงงานมาก จึงทำให้ชาวบ้านที่นี่แต่ละรายปลูกกระชายกันไม่มาก เพราะทุกคนต่างก็ปลูกกระชายเหมือนกัน ช่วงขุดกระชายก็จะต้องมาแย่งคนงานกัน ซึ่งหนึ่งคนจะขุดได้ 120-130 กก./วัน เมื่อขุดขึ้นมาแล้วก็ต้องมาแกะดินออก

จากนั้นล้างดินที่ติดมาออกจนหัวกระชายสะอาด แล้วนำมาตัดรากฝอยออกให้เหลือแต่เหง้าหรือหัวกระชาย แล้วบรรจุใส่แข่งๆละ 80 กก. โดยค่าจ้างแรงงานขุดจนตกแต่งเสร็จกิโลกรัมละ 5 บาท ซึ่งผลผลิตของกระชายไร่หนึ่งอยู่ที่ประมาณ 4-5 ตัน หรือขั้นต่ำก็ได้ประมาณ 3 ตัน

สำหรับเรื่องของราคานั้นจะยืนพื้นอยู่ที่ 12-13 บาท ราคาต่ำกว่านี้อยู่ที่ 7-8 บาท แต่สำหรับปีนี้โดยเฉพาะในเดือนก.ย.ราคาสูงถึงกิโลกรัมละ 60 บาท

ผู้ใหญ่บอกต่อว่า ถ้าราคาดีไร่หนึ่งได้เป็นแสนบาทเลยทีเดียว 5 ไร่ได้ 20 ตัน

เรียบเรียงโดย แนวทางเกษตร เกร็ดความรู้